مشاغلی برای دانشجویان

کمک به دانشجویان برای تصمیم گیری در مورد کار در حین تحصیل، بحث مهمی است که می تواند در موفقیت آنها در دانشگاه و پس از فارغ التحصیلی نیز تاثیر داشته باشد. بسیاری از دانشجویان احساس می کنند کار همراه با تحصیل به ضرر تحصیل آنها خواهد بود، درحالی که باید گفت اگرچه کار در زمان تحصیل در دانشگاه دشواری هایی به همراه خواهد داشت، اما انتخاب شغل مناسب پاره وقت می تواند گزینه مناسبی برای دانشجویان باشد. با وجود اینکه تعادل بین این دو آسان نیست اما بسیاری از دانشجویان می توانند آن را بخوبی اداره کنند. این نکته را باید در نظر گرفت علی رغم اینکه اوقات فراغت دانشجویان در طول تحصیل در دانشگاه کم است، اما هزینه ها در زمان دانشجویی به سرعت جمع می شوند، لذا یک برنامه زمانبندی پاره وقت و انعطاف پذیر جهت اشتغال در حین تحصیل، راهی مناسب برای جبران هزینه ها است.

دانشجویان در ترم اول با مثلث دوران داشجویی آشنا می شوند. نمرات خوب، زندگی اجتماعی و خواب کافی سه ضلع این مثلث را تشکیل می دهند (که در واقعیت تنها می توانند دو ضلع آن را انتخاب کنند). این در حالی است که این مثلث برای اکثر دانشجویان باید مربعی باشد که در ضلع چهارم آن یک شغل برای دانشجویان قرار بگیرد.

مشاغل دانشجویی معمولا به صورت نیمه وقت می باشند و این مشاغل زمینه ای برای کارآموزی و یادگیری تخصصی کار برای دانشجو هستند. مشاغل دانشجویی پاره وقت می‌تواند یک شغل در ارتباط با رشته تحصیلی دانشجو و یا یک سمت و جایگاه تحقیقاتی باشد که همراه با پرداخت حقوق است. در این میان عوامل موثری در انتخاب شغل پاره وقت برای دانشجویان نیز وجود دارد که از جمله آنها می توان به محل سکونت، برنامه شغلی، پرداخت، ارتباط شغلی و تجربه مرتبط اشاره نمود.

نمودار 1، آمار دانشجویان مقاطع فوق دیپلم، لیسانس و فوق لیسانس را نشان می دهد و بیانگر تعداد شغل مورد نیاز در آینده برای این دانشجویان می باشد. با نگاه به آمارهای موجود از تعداد دانشجویان کشور، مشخص می شود که می بایست در جهت اشتغالزایی آنها در آینده ای نزدیک اقدامات موثر و جدی صورت گیرد. کمبود مهارت های شغلی و حرفه ای مورد نیاز بازار کار، فاصله بین بخش صنعت و آموزش های دانشگاهی و نیز آگاه نبودن دانشجویان از فرصت های مورد نیاز رشته های خود، از جمله عواملی است که می تواند اشتغالزایی این دانشجویان را مورد تهدید قرار دهد.

آمار دانشجویان کاردانی،کارشناسی و کارشناسی ارشد کشور

یکی از رویکردهای نظام آموزشی رویکرد قابلیت اشتغال است. هدف از این رویکرد تربیت دانشجویانی است که فارغ از فشارهای بازار کار و سازمان ها، خود افراد توانمندی باشند، به نحوی که در زمان دانشجویی این احساس را داشته باشند که توانایی کار در بازار کار را دارند و می توانند در هر سازمان یا مکانی از تخصص و رشته خود به بهترین صورت بهره ببرند. توسعه ی برنامه های قابلیت اشتغال از طرق مختلف می تواند در طی برنامه های آموزش عالی، افراد را نه تنها بعد از فارغ التحصیلی بلکه در دوران تحصیل نیز آماده انتخاب شغل کند. نظام آموزشی عالی با درگیر کردن دانشجویان خود در محیط های کار واقعی می تواند به شکل موثری قابلیت اشتغال را در دانشجویان ایجاد نماید.

کار همراه با تحصیل در دانشگاه تولید درآمد کرده و به دانشجو کمک می کند تا از پس هزینه های خود بربیاید. همچنین مطالعات نشان می دهند دانشجویانی که کار می کنند اعتماد به نفس بیشتری داشته و مهارت های مدیریت زمان بهتری نسبت به سایر دانشجویان دارند. دانشجویانی که دارای شغل پاره وقت هستن وقت آزاد کمتری دارند، لذا این امر باعث می شود تا برنامه ریزتر و منظم تر شوند و برای رسیدن به اهدافشان کارهای خود را اولویت بندی نمایند. مدیریت زمان در دانشجویان نه تنها فقط برای دوران دانشجویی نیست بلکه برای بعد از فارغ التحصیلی نیز تاثیرات خود را خواهد داشت.

دانشجویان با کار پاره وقت زمانی برای کسل شدن و بی حوصلگی نخواهند داشت، زیرا که تحصیل همراه با کار زمانی برای کسل شدن برای آنها باقی نمی گذارد. از دیگر تاثیرات مثبت مشاغل دانشجویی می توان به تاثیراتی که شغل پاره وقت بر آینده شغلی دانشجو می گذارد اشاره نمود. دانشجویان با کار پاره وقت علاقه مندی خود را نسبت به حرفه و حوزه کاری خود برای بعد از فارغ التحصیلی می یابند. شغل دانشجویی، مسئولیت پذیری دانشجویان را افزایش می دهد و نیز باعث می شود آنچه را که در دانشگاه می آموزند تقویت نمایند. تجربه کاری و روابط حرفه ای در حین تحصیل کمک می کند تا در پیدا کردن شغل نسبت به دیگران متمایزتر باشد. از طرفی یک شغل پاره وقت می تواند مهارت هایی در دانشجو ایجاد کند که تقاضای کارفرمایان برای این مهارت ها بعد از فارغ التحصیلی دانشجو زیاد باشد. از جمله این مهارت ها می توان به مهارت های حل مساله، مدیریت زمان، کار تیمی، ابتکار عمل و اخلاق کاری اشاره نمود. البته این نکته باید ذکر شود که متخصصان اعتقاد دارند دانشجویانی که بیش از حد مجاز در هفته کار می کنند، اغلب موفقیت آنها در دانشگاه کاهش می یابد، به طوری که گاهی به ترک دانشگاه منجر می شود. از نظر متخصصان ساعات کار طولانی می تواند فرصت های تحقیق و مطالعه و دوستی را که سبب تقویت رشد فکری و عاطفی دانشجو می شود کاهش دهد. لذا باید بر حفظ تعادل بین تحصیل و کار برای دانشجویان تاکید نمود.

از آنجایی که سرعت تغییر مشاغل در دنیا به دلیل پیشرفت تکنولوژی ها بسیار بالا می باشد، مشاغل جدید جای مشاغل دیگر را خواهند گرفت. لذا توجه به مشاغل نوظهور و خوش آتیه و آینده نگری در این مورد نیز باید مورد توجه قرار گیرد. یک شروع خوب برای همگام شدن با این تغییرات، این است که وارد مشاغلی شویم که طبق پیش بینی ها در سال های آینده رشد زیادی خواهند داشت. تغییرات سریع در فناوری ها و تحولات شغلی در آینده ای نزدیک، توسعه مهارت ها و فراگیری مهارت های جدید را برای داشجویان الزامی می کند. برطبق گزارش فروم جهانی اقتصاد، 1/5 میلیون شغل طی سال های 2015 تا 2020 از بین خواهند رفت، لذا تا سال 2020، بیش از یک سوم مهارت های مهم مورد نیاز برای اکثر مشاغل، مهارت هایی هستند که برای مشاغل امروزی به کار نمی روند.

مهارت افزایی دانشجویان:

موقعیت دانشجویان برای به دست آوردن مشاغل خاص نیازمند توسعه ی مهارت های مختلف است. آنچه که یک دانشجو برای رسیدن به شغل و فعالیت های تخصصی نیاز دارد مهارت می باشد، لذا دانشجویان باید علاوه بر توانایی های ذهنی و افزایش سطح تحصیلات، مهارت افزایی کرده و مهارت های فنی و تخصصی خود را نیز ارتقاء دهند. مهارت، لازمه و مقدمه اشتغال است. بدیهی است مهارتی که منجر به اشتغال اثر بخش و مفید برای جامعه و فرد نشود، مهارتی کم ارزش است.

دانشجویان بايد متقاعد شوند كه موفقيت درآينده وابسته به ارتقاء سطح مهارت‌هايشان است. اگر دانشجویان باور كنند كه ارتقاء مهارت ها امري ارزشمند است آن را در الويت قرار مي دهند. دانشجویان نیاز است که در جامعه مولدتر و سازگارتر شوند که الزاما به معنای کار طولانی و سخت نیست بلکه منظور افزایش مهارت ها مطابق با نیازهای بازار کار و جامعه است. داشتن مهارت های مناسب که بتواند قابلیت اشتغال افراد را افزایش دهد و به ایجاد شغل در زمان دانشجویی و پس از آن کمک نماید در تضمین آینده ی شغلی دانشجو نقش به سزایی خواهد داشت. جهان كار نياز به انطباق مستمر مهارت ها خصوصا مهارت هاي ديجيتالي و ارتباطي و سازگاري با تغييرات در نظام كار دارد كه عامل كليدي در موفقيت در رقابت مي باشد. لذا نقش و ضرورت آموزش های مهارتی در ارتقاء دانشجویان و اهمیت آموزش های مهارتی هدفمند و تأثیر آن بر نگرش های اشتغالزایی و بالتبع کارآفرینی و نوآوری دانشجویان می بایست نسبت به گذشته پررنگ تر گردد.

از جمله فعالیت هایی که در راستای مهارت افزایی دانشجویان جهت ورود به بازار کار باید شکل گیرد می توان به ارتقاء توانمندی های مهارت های شغلی و حرفه ای دانشجویان به عنوان نیروی کار ماهر و مورد نیاز بازار کار کشور، افزایش آموزش های مهارتی و فناوری پایه به دانشجویان، مشاوره، هدایت شغلی و آموزشی به منظور بهبود شناخت دانشجویان از استعدادهای مهارتی و حرفه ای خود و شناخت از مشاغل مختلف و نیز ارتقاء کمی و کیفی رویدادهای مرتبط با اشتغال و مهارت های مرتبط اشاره نمود.

توسعه مهارت ها براي كارفرمايان سبب افزايش بهره وري،‌ بهبود عملكرد و ‌افزايش سود آوري می گردد. همچنین تاثیرات مثبت این توسعه بر روی جامعه ارتقاء سلامتي، ‌افزايش مشاركت، ‌افزايش تحرك و انسجام اجتماعي، و برروی دانشجویان تسهيل در ورود به شغل، پايداري شغل،‌ توانايي حركت ميان شغل ها، ‌افزايش نرخ موفقيت شروع به‌كار، ‌افزايش سطح دستمزد، ‌افزايش ميزان رضايت و كيفيت بالاي شغل می باشد. توسعه ی مهارت ها منجر به تأثیر در اقتصاد و افزايش بهره وري و رقابت پذيري، ‌افزايش اشتغال و كارآفريني و كاهش ركود اقتصادي نیز می گردد.

کارفرمایان معمولا به دنبال مهارت هایی هستند که فراتر از مدرک تحصیلی و تجربه کاری باشد. تحصیلات و تجربه ممکن است باعث شود دانشجو، واجد شرایط درخواست شغل گردد اما برای موفقیت در اکثر نقش ها، به مهارت هایی نیاز دارد که با گذشت زمان توسعه یابد. سازمان ها وقت و هزینه زیادی را، نه تنها در زمینه های شغلی بلکه در زمینه مهارت های عمومی و نرم صرف آموزش کارکنان می کنند.

• جامعه
  • ارتقاء سلامتی
  • افزایش مشارکت
  • افزایش تحرک و انسجام اجتماعی
• کارفرمایان
  • افزایش بهره وری
  • بهبود عملکرد
  • افزایش سودآوری
• دانشجویان
  • ورود به شغل و پایداری شغل
  • توانایی حرکت میان شغل ها
  • افزایش نرخ موفقیت شروع به کار
  • افزایش سطح دستمزد و میزان رضایت و کیفیت بالای شغل
• اقتصاد
  • افزایش بهره وری
  • افزایش رقابت پذیری
  • افزایش اشتغال و کارآفرینی
  • کاهش رکود اقتصادی

از دانشجویی تا کارآفرینی:

در چارچوب بیکاری دانشجویان و فارغ التحصیلان، ضرورت تحرک و کارآفرینی دانشجویان به طور پیوسته در حال رشد است. تغییر چشم انداز اقتصادی جوانان را به کارآفرینی تبدیل می کند که قادر به ابتکار عمل و تشکیل یک تیم برای انجام کار باشند.کارآفرینی دانشجویی بسیج مهارت های دانشجویی برای ایجاد بنگاههای موفق است که در نهایت منجر به ایجاد ثروت و اشتغالزایی خواهد شد. توسعه ی کارآفرینی دانشجویی نیز به معنای القای طرز تفکر کارآفرینی در بین دانشجویان از طریق ارائه ی دانش مربوطه، انتقال مهارت های عملی و استفاده از اصول تجاری نه تنها در یک رشته خاص بلکه در تمام رشته ها می باشد. جامعه به طور فزاینده ای نیاز به نگرش مهارت کارآفرینی دارد. درگیر کردن دانشجویان هم در زمینه تحقیق و هم در کار تیمی بین رشته ای، روش های عالی برای تقویت نگرش و مهارت های کارآفرینی است. کار دانشجویی بین رشته ای و یادگیری مبتنی بر پروژه، مولفه های اساسی آموزش کارآفرینی موفق است.

در گذشته حضور در دانشگاه و فارغ التحصیلی یا مدرک خوب برای به دست آوردن یک شغل کافی بود. اما امروزه اوضاع تغییر کرده است و مدارک دانشگاهی دیگر تضمین کننده نیستند. برای بسیاری از دانشجویان، عدم دانش در کسب و کار و مهارت های مورد نیاز، ایده های آنها را تحت الشعاع قرار می دهد. حل مساله، انعطاف و انطباق پذیری، ابتکار عمل، خودآگاهی و تاب آوری همه مهارت هایی هستند که دانشجویان امروز باید در بازار کار بر سر آن رقابت کنند که همه اینها مهارت های کلیدی کارآفرینی نیز محسوب می شوند. اگرچه تمایل به کارآفرینی و اجرایی سازی ایده ها با عوامل و شرایط بیرونی و اجتماعی ارتباط زیادی دارد اما یک کارآفرین برای موفقیت باید دارای همه ی مهارت های کارآفرینانه باشد.

کارآفرینی دانشجویان را برای پیشرفت تحصیلی و شغلی طولانی مدت آماده می کند. برای دانشجویان می تواند استرس زا باشد اما چون شروع آن در دانشگاه است به دانشجو این امکان را می دهد که اعتماد به نفس و مهارت های مورد نیاز را جهت موفقیت کاری در پس از اتمام تحصیل به دست آورد. دستیابی به تجربه مربیان و مدرسان در دانشگاه و بهره گیری از منابع مختلف، به دانشجویان این امکان را می دهد که با فضایی از خلاقیت و تفکر رو به رو شوند. اگر دانشجویی ایده ای به دست آورد، دانشگاه فرصتی ایده آل برای پیگیری آن است. در واقع زمان مناسب برای آزمایش های مهارت های کارآفرینی، زمانی است که فرد در دانشگاه تحصیل میکند. به این دلیل که دانشجو صدها منبع در دسترس دارد که می تواند به او کمک کند بینش رشته ی انتخاب شده خود را به دست آورد و تجارت خود را شروع کند.

توسعه ی مهارت ها و توانایی های دانشجویان، سبب بهبود فعالیت ها و نیز اعتماد به نفس و به تبع آن باعث افزایش مهارت های کارآفرینی می گردد. دانشجویان می توانند از مهارت ها و توانایی های خود در زمینه خلاقیت و کارآفرینی برای طراحی کسب و کارهای جدید و نوآور استفاده نمایند. این امر سبب می شود دانشجویان توانایی ایجاد کسب و کارهای جدید و نوآورانه را داشته باشند و پس از فارغ التحصیلی گرفتار بیکاری نشوند. فعالیت های کارآفرینی در طول تحصیلات می تواند دانشجویان را قادر به تولید درآمد اضافی کند و روند پیشرفت اقتصادی را سریع تر نمیاد. پس از فارغ التحصیلی دانشجویان می توانند کارآفرینی را به عنوان حرفه شغلی خود در نظر بگیرند.

کارآفرینی به دانشجویان این امکان را می دهد که چیزی بیشتر از رشته تحصیلی خود بیاموزند و یک محیط میان رشته ای برای کار و توسعه ایجاد کنند. همچنین کارآفرینی در دانشگاه باعث توسعه ی ارتباطات و شبکه ها می شود و به آماده سازی دانشجویان برای ورود به عرصه های جدید شغلی و توسعه کسب و کارها و موفقیت های طولانی مدت کمک می کند.

اقدامات در جهت توسعه مهارت افزایی دانشجویان:

• سرمایه گذاری کلان و هوشمند بر روی مهارت ها
• ایجاد انگیزه برای ارتقاء سطح مهارت ها بری دانشجویان و کارفرمایان
• کاهش فاصله بین آموزش های شغلی و حرفه ای و بازار کار
• نفوذ خلاقیت به آموزش های شغلی و حرفه ای
• ایجاد تعادل بیشتر بین آموزش دهندگان، کارفرمایان و دانشجویان
• ترکیب بین مهارت های شغلی و مهارت های نرم
• پیش بینی و ارائه مهارت های مورد نیاز در آینده

مولفه های موفقیت در کارآفرینی دانشجویی:

• مثبت اندیشی
• برنامه زمانبندی شده
• انتخاب دوره های مناسب
• استفاده از منایع دانشگاهی
• ارتقا مهارت ها
• کارآموزی
• حفاظت از ایده
• طراحی و اجرای دالگوی جامع توانمندسازی، اشتغال پذیری و کارآفرینی دانشجویی
• برگزاری نمایشگاههای دائمی و دوره ذای محصولات و خدمات کاآفرینی دانشجویی در راستای توانمندسازی اجتماعی و اقتصادی
• شناسایی، انتخاب و حمایت از ایده های نوآورانه کسب و کار
• راه اندازی کلیلینک کارآفرینی
• ارائه مشاوره های کسب و کار و کارآفرینی به دانشجویان
• استفاده از روش ها و وسایل آموزشی نوین برای آموزش کارآفرینی به دانشجویان
• انتشار رسانه های مکتوب و ایجاد پایگاههای اطلاع رسانی اینترنتی در زمینه کارآفرینی برای دانشجویان
• راه اندازی شتالبدهنده های ایده و کسب و کار
• برگزار سمینارهاو همایش های تخصصی با حضور کارآفرینان
• راه اندازی دفاتر تجاری سازی و نوآوری
• برگزاری دوره های مهارتی عمومی، تخصصی و شغلی
• برگزاری دوره های مربوط به قوانین کار، ثبت شرکت، ثبت اختراع و مالکیت فکری
• برگزاری استارت آپ ها و مسابقات خلاقیت و ایده پردازی
• برگزاری تورها و بازدیدهای کارافرینی برای دانشجویان
• ارتباط دو سویه بین شهرک های علیم تحقیقاتی، مراکز رشد و پارک های فناوری و اتاق بازرگانی با دانشجویان ایده پرداز و کارآفرین
• راه اندازی شبکه کارآفرینی دانشجویان