وزارت فرهنگ روسیه سال 2020 را سال یادواره و شکوه نامگذاری کرده و همچنین آن را به یادبود یکصدو پنجاهمین سالگرد تولد نویسنده روسی ایوان بونین اختصاص داده است. سال صنایع دستی و سنتی؛ سال مالکیت معنوی، نوآوری و سال پدران. سالی که می‌توانست در زمینه فرهنگ پرثمر باشد.
اما اوایل سال ۲۰۲۰ میلادی گفتمان عمومی دنیا شکل تازه‌ای به خود گرفت. ویروس کووید ۱۹ به عنوان یکی از خطرناک‌ترین عوامل تهدید کننده حیات بشر شناسایی شد و به سرعت به تمام دنیا راه یافت. این ویروس نه تنها سلامت فیزیکی جامعه بشری را تهدید کرد، بلکه تمام جنبه‌های مادی و معنوی زندگی انسان‌ها را تحت الشعاع خود قرار داد.
همه‌گیری کرونا سبک نوینی از زندگی، فاصله‌گذاری‌های اجتماعی، پوشش خاص و فرهنگ مصرفی جدیدی را القا کرد. بحران جهانی ایجاد شده توسط ویروس کرونا سبب تغییراتی در حوزه‌های اقتصادی و اجتماعی شد و روال روزمره زندگی بشر در کره خاکی را دستخوش تغییرات بنیادی کرد. همه‌گیری کرونا ضربه سنگینی به حوزه‌های فرهنگ و هنر در سراسر جهان از جمله روابط و تعاملات فرهنگی در سطح بین‌الملل وارد کرد.
در این راستا، با علم به اینکه ایران و روسیه مشترکات فراوانی، چه اثباتی و چه سلبی داشته و دارند، این اشترکات باعث به وجود آمدن روابط فرهنگی گسترده‌ای میان دو کشور شده است و گسترش فراگیری زبان فارسی در روسیه و زبان روسی در ایران، مبادله دانشجو، ترجمه کتاب‌های علمی، ادبی، فلسفی و گسترش زبان، گسترش تماس‌ها در زمینه گردشگری و مبادله فرهنگی در رشته تئاتر و سینما از جمله فعالیتهای فرهنگی انجام گرفته در سال‌های اخیر میان ایران و روسیه بوده است. همچنین بحث خواهرخواندگی برخی شهرهای ایران و روسیه، زمینه ساز ارتباط فرهنگی بیشتر شده است. اما تعاملات فرهنگی ایران و روسیه مانند اکثر نقاط جهان متأثر از کرونا به طور قابل توجهی کاهش یافته است. صنعت گردشگری به شدت افول کرد. موزه‌ها درهای خود را به روی مراجعان و بازدیدکنندگان بستند. نمایشگاه‌ها و جشنواره‌های مختلف، کنفرانس‌ها و نشست‌های هم‌اندیشی با مضامین فرهنگی تقریباً به طور کامل لغو یا به زمان دیگری موکول شد. به طور معمول در چارچوب چنین رویدادهایی، تبادلات اجتماعی و فرهنگی گسترده‌ای صورت می‌گیرد و با لغو این رویدادها این تبادلات رخ نمی‌دهد.
در این راستا و در تلاش برای سازگاری با شرایط جدید، مسئولان دو کشور تلاش کردند تا با سازمان‌دهی رویدادهای از راه دور، فرصت‌های جدیدی را که فناوری‌های مدرن اطلاعات و ارتباطات فراهم می‌کنند، محقق کنند.
به طور مثال مجموعه وبینارهای تخصصی گروه زبان روسی دانشگاه تربیت مدرس، مانند وبینار «ادبیات کودک روسیه منبعی برای آموزش زبان روسی و ترجمه» برگزار گردید، مدیریت همکاری‌های علمی بین‌المللی دانشگاه الزهرا هم یک سری نشست‌های مجازی «هنر و ادب ایران و روسیه» را برگزار کرد. همچنین آزمون «بسندگی زبان روسی پوشکین» در دانشگاه الزهرا انجام گرفت. افزون بر آن دانشگاه الزهرا نشست «کارگروه ملی همکاری با روسیه» را صورت داد و در تاریخ 25 نوامبر سال 2020، یک سمینار آنلاین تحت عنوان «شکل‌گیری و توسعه مهارت‌های گفتاری در روند آموزش زبان روسی به عنوان یک زبان خارجی» در چارچوب همکاری بین دانشگاه‌های روسیه و ایران برگزار شد.
بعلاوه در نوامبر این سال اولین همایش جامعه‌شناسی ایران و روسیه، که در آن بیش از یکصد اندیشمند و متفکر جامعه‌شناسی ایرانی و روس شرکت داشتند و در طول سه روز درباره موضوعات مختلف علمی در ارتباط با شناخت جامعه‌های دو کشور صحبت کردند، با تأکید بر ضرورت شناخت دو ملت انجام گرفت.
مهم‌تر اینکه در پنجمین گردهمایی رئیس دانشگاه‌های فدراسیون روسیه و جمهوری اسلامی ایران، که به صورت آنلاین برگزار شد، بیش از 50 رئیس، معاون و استاد دانشگاه‌های روسیه و ایران شرکت کردند. در قسمت دوم جلسه عمومی، روسای دانشگاه‌های روسیه و ایران در مورد موارد همکاری بین دانشگاه‌های دو کشور صحبت کردند و پیشنهادات خود را در مورد همکاری بیشتر ارائه دادند. بر اساس نتایج مجمع، قطعنامه مشترکی تهیه خواهد شد.
از دیگر رویدادهای فرهنگی برگزاری «سومین نشست کمیته همکاری‌های رسانه‌ای ایران و روسیه» به صورت آنلاین و به میزبانی معاونت امور مطبوعاتی و اطلاع‌رسانی وزارت فرهنگ و ارشاد ایران بود که منجر به امضای توافقنامه‌هایی در جهت تولید مشترکات سینمائی، سرمایه‌گذاری متقابل و … شد.
در زمینه صنعت گردشگری، مرزها به طور کامل به روی گردشگران بین‌المللی باز نشدند و روند ورود و خروج گردشگران تحت تأثیر ویروس قرار گرفت. اما نشست‌های مسئولین ذیربط به‌صورت آنلاین برگزار شد و تصمیم بر آن شد که هر دو کشور جاذبه‌های گردشگری را در قالب محتواهای متنوعی در فضای مجازی منتشر کنند تا مقاصد مختلف گردشگری به خوبی برای گردشگران کشور مقابل معرفی شود. همچنین راه‌های دیگر همچون تولید محتوا، حمایت از چنین کتاب‌ها و نظایر این فعالیت‌ها، ادامه پیدا می‌کنند تا نام مقاصد گردشگری از ذهن گردشگران حذف نشود.
به‌طور کلی تعاملات فرهنگی ایران و روسیه را در سه محور با بهره‌گیری از ظرفیت‌های روابط رسمی بر اساس توافقنامه‌های فرهنگی، ارتباط با کارشناسان، صاحب نظران و انجمن‌های فرهنگی در حوزه‌های مختلف اسلام شناسی، ایران‌شناسی، روسیه شناسی، زبان فارسی و… و در محور سوم با فعالیتهای رسانه‌ای، نمایشگاهی، انتشاراتی و…در سطح افکار عمومی می‌توان ساماندهی کرد که می‌توان از آن به عنوان «الگوی دیپلماسی فرهنگی ایران» در سایر کشورها می‌شود استفاده نمود.
