کلیسای جامع سنت ایزاک بزرگترین کلیسای ارتودکس در شهر سنت پترزبورگ است. این کلیسا از نظر سبک معماری و شکوه و جلالی که دارد در جهان شناخته شده است. نامگذاری این کلیسا به افتخار قدیس اسحاق الفاسی انجام شده است. شهرت و محبوبیت این قدیس به دلیل شناخت حرفهای تلمود (یکی از کتب مقدس یهودیان) و قوانین یهودی بود.
تاریخچه ساخت کلیسای سنت ایزاک
در محل کنونی کلیسای سنت ایزاک، چندین بار در برهههای مختلف تاریخ روسیه یک کلیسا قرار داشته است. اولین بار در سال 1706 در این محل به دستور پتر کبیر یک کلیسا بنا شد تا افرادی که در کشتیسازی کار میکردند و شمار آنها به 10000 نفر میرسید بتوانند برای عبادت به این کلیسا مراجعه کنند. ساخت این کلیسا 4 سال طول کشید و در سال 1710 آماده استفاده بود. در سال 1712 مراسم ازدواج پتر کبیر و کاترین در همین کلیسا برگزار شد.

با افزایش جمعیت شهر، دیگر این کلیسای کوچک پاسخگوی جمعیت نبود. بنابراین در سال 1717 کلیسای سنت ایزاک را تخریب و کلیسای جدیدی نزدیک رودخانه نوا ساختند. جایی که امروزه مجسمه یادبود پتر کبیر سوار بر اسب وجود دارد. این کلیسا به سبک باروک پتر ساخته شده بود.


کلیسای سنت ایزاک سوم، در همان محل کلیسای اول ساخته شد. پروژه ساخت این کلیسا در سال 1798 توسط معمار ونچزو بِرِنا و بر اساس طرحی از آنتونیو رینالدی کلید خورد. اما در ادامه ساخت این کلیسا، معمار با کمبود منابع روبرو شد و برای جبران این موضوع، مجبور به اعمال تغییرات اساسی در طرح اصلی گردید. موضوعی که بعدها موجب تمسخر سازه جدید کلیسا و معمار آن شد.

و در نهایت، دستور ساخت چهارمین کلیسای سنت ایزاک توسط تزار الکساندر اول صادر شد. طراحی این کلیسا توسط گروهی از معماران روسی انجام شد، اما معمار اصلی این کلیسا، آگوست دو مونتفراند فرانسوی بود. ساخت این کلیسا 40 سال (از سال 1818 تا 1858) به طول انجامید و مبلغ باورنکردنی یک میلیون روبل طلا برای ساخت آن هزینه شد.


وضعیت کلیسا در دوره شوروی
در دوره شوروی، تزئینات مذهبی کلیسا جمع آوری و این کلیسا به یک موزه تبدیل شد. در طول جنگ جهانی دوم برای جلوگیری از حملات هوایی به کلیسا، گنبد آن را به رنگ خاکستری درآوردند.
وضعیت کلیسا پس از فروپاشی شوروی
پس از فروپاشی شوروی، اقلام موزه از این کلیسا جمع آوری شد و کاربری کلیسا به حالت عادی خود بازگشت. امروزه این کلیسا محلی برای بازدید گردشگران است و در ساختمان اصلی آن فقط مراسماتی به مناسبتهای خاص برگزار میگردد.