امروز سینما دیگر تنها یک سرگرمی نیست. بلکه تبدیل به یک صنعت شده است. صنعتی که در پس پرده خود به خوبی فرهنگ را به نمایش می‌گذارد. فرهنگی که اجتماع یک ملت را عرضه می‌نماید و اجتماعی که نمایانگر یک دولت است. بنابراین سیاست از فرهنگ جدا نیست و هر دو مولفه در سینما و معرفی آن به دنیا بسیار اثرگذار هستند. در این مطلب قصد داریم جایگاه سینمای روسیه در جهان را بیان کنیم. سینمایی که با سرگی آیزنشتاین متولد شد و با آندری تارکوفسکی معنا یافت و با حکم سیاسی لنین و استالین تبدیل به سینمایی سیاسی شد. سیاستی که در دل فرهنگ سینمای روسیه رشد یافت و اکنون دیگر این دو مولفه از یکدیگر جدا نمی‌شوند.

 

سینمای روسیه: سرگی آیزنشتاین

جایگاه سینمای روسیه در جهان، پیشینیه‌ای تاریخی دارد. مونتاژ سینمای جهان مرهون تلاشهای پدر مونتاژ سینما یعنی سرگی آیزنشتاین است. بنابراین در دنیای سینما، سینمای روسیه برای همه شناخته شده است. اما آیا فیلمهای سینمای روسیه برای همه محبوب است؟ و آیا همانگونه که مخاطب سینمایی برای دیدن فیلمهای هالیوودی علاقه‌مند است برای فیلمهای روسی نیز اینچنین است؟

جایگاه سینمای روسیه در جهان

سینمای روسیه جزو ده سینمای برتر جهان است. هر ساله تعدادی از فیلمهای روسیه در فستیوال‌های خارجی اکران می‌شود و معمولا در شمار محبوب‌ترین‌ها قرار می‌گیرند. سینمای دوران شوروی و سینمای روسیه امروزی برای مخاطبی که دنیای سینما و فیلم را می‌شناسد بسیار جذاب و تماشایی است. امروزه سینمای روسیه صاحب نام شده است و با طرح موضوعات بسیار خاصی مانند: سرگذشت تاریخی تزارها، روایت جنگ، عشق، خانواده و روایتهای بسیار متفاوتی از تاریخ سیاسی کشورش برای همگان به خوبی معرفی شده است.

 

سینمای روسیه در جشنواره‌های خارجی

اگر بخواهیم به سینمای دوران شوروی اشاره کنیم می‌توانیم از فیلمهای «رزم‌ناو پوتمکین» ( تلفظ صحیح واژه برگردان از زبان روسی بدین صورت است؛ «رزم ناو پاتیومکین») « آندری روبلیف» و « سولاریس» نام برد که در روزگار خود و حتی سالها پس از تولید در جشنواره‌های داخلی و خارجی بهترین جوایز را از آن خود کرده‌اند.

در سینمای روسیه  فیلمهای «بدون عشق»، «لویافان» و «سرگذشت» اثر آندری زویاگینسف بارها در جشنوارهای خارجی جوایز متعددی کسب کرده‌اند.

پس می‌توانیم اینگونه برداشت کنیم که سینمای روسیه، به سبب طرح موضوعات خاص و روایت متفاوتی از فرهنگ، سیاست و اجتماع کشورش می‌تواند جزو سینماهای برتر دنیا باشد که هر ساله تعدادی از جوایز جشنواره‌های خارجی را در پرونده خود ثبت می‌کند. اما شاید فیلمهای سینمای روسیه برای کسانی که از تاریخ فرهنگی و سیاسی روسیه بی‌اطلاع هستند کمتر محبوب باشد و یا اصلا محبوب نباشد. در سینمای روسیه حقیقتی از تاریخ نهفته است. حقیقتی که به نظر می‌رسد در سینمای کشورهای آمریکایی و اروپایی کمتر مورد توجه قرار گرفته است.