کلیسای سنت باسیل همچون نگینی درخشان در مجاورت میدان سرخ روسیه، زیبایی دو چندانی به این میدان بخشیده است. این کلیسا بعنوان یکی از مهم‌ترین نمادهای فرهنگی روسیه در اکثر پوسترها و تصاویر مربوط به این کشور به چشم می‌خورد. در این نوشتار به تاریخچه این کلیسا و ویژگی‌های آن می‌پردازیم.

 

موقعیت کلیسای سنت باسیل

قطعاً همه افرادی که مسکو را به عنوان مقصد گردشگری خود انتخاب می‌کنند از میدان سرخ بازدید خواهند داشت. چیزی که به میدان سرخ هویت می‌دهد مجموعه آثار تاریخی است که پیرامون این میدان را فراگرفته‌اند. این میدان در ضلع شرقی کاخ کرملین و ساحل شمالی رودخانه مسکو قرار دارد. کلیسای سنت باسیل نیز در قسمت جنوبی این میدان تاریخی است. نقشه زیر موقعیت کلیسای سنت باسیل را نسبت به کاخ کرملین و میدان سرخ به خوبی نشان می‌دهد:

 

دلیل نامگذاری کلیسای سنت باسیل

نام رسمی این کلیسا «کلیسای شفاعت روی خندق : покровский собор что на рву» است. دلیل نامگذاری، موقعیت مکانی این کلیسا در لبه خندق کاخ کرملین و همچنین اعتقاد بسیار زیاد مردم به این کلیسا می‌باشد. امروزه این کلیسا در بین مردم با عنوان «کلیسای واسیلی مقدس : Храм Василия Блаженного» شناخته شده است. این نام به افتخار قدیس اوتدکس، واسیلی مقدس انتخاب شده است. واسیلی یک قدیس درویش مسلک بود که بین سالهای 1468 تا 1557 می‌زیست و مردم به او و کرامات و مقامش اعتقاد زیادی داشت. پیکر او در همین کلیسا مدفون است.

 

تاریخچه ساخت کلیسا

این کلیسا به دستور ایوان مخوف در سال 1555 و به شکرانه و یادبود پیروزی در جنگ کازان ساخته شد. ساخت این کلیسا 6 سال به طول انجامید و در سال 1561 تکمیل گردید. البته ساختمان کلیسا در صده‌های بعدی نیز بارها مرمت و بازسازی شده است. رنگ آمیزی این بنا به شکلی که امروزه می‌بینیم مربوط به سالهای 1680 تا 1848 است.

 

ویژگی‌های ساختمان کلیسای سنت باسیل

بخش اصلی ساختمان که به آن کلیسای تثلیث نیز می‌گویند از 9 کلیسای کوچک تشکیل شده که 8 تای آنها پیرامون کلیسای اصلی قرار گرفته‌اند. گنبد کلیسای اصلی هرمی شکل است اما گنبد 8 کلیسای دیگر پیازی شکل هستند. دو کلیسای کوچک دیگر نیز با گنبدهای هرمی‌شکل بعدها در کنار این مجموعه ساخته شدند. یکی از این دو کلیسا بر روی آرامگاه واسیلی مقدس ساخته شده است.

هر یک از گنبدهای این کلیسا رنگ و سبک خاص خودش را دارد و از این نظر در بین سایر آثار موجود در روسیه بی‌نظیر است. گنبدهای این کلیسا را به شراره‌های آتش تشبیه می‌کنند که از زمین به آسمان افروخته شده است. دمیتری شویدوفسکی در کناب خود تحت عنوان «معماری روسیه و غرب» درباره ساختمان این کلیسا می‌نویسد:

«شبیه هیچ ساختمان روسی دیگری نیست… در هنر بیزانسی قرن پنجم تا پانزدهم نمی‌توان هیچ موردی شبیه به این ساختمان یافت… خاص و عجیب بودنی که به دلیل طراحی غیرقابل پیش‌بینی با جزئیات بسیار زیاد، انسان را مات و مبهوت خود می‌کند.»